Δύσκολο να γράψω κάτι δικό μου για το Υπόγειο.
Αντιγράφω απλώς.
“Γιατί ο άνθρωπος αυτός είδε και γνώρισε τον εαυτό του κι η μοίρα του είναι μια θλιβερή απάντηση στο αρχαίο απόφθεγμα «Γνώθι σαυτόν». -Όχι, δεν είναι καλό να γνωρίζει ο άνθρωπος τον εαυτό του.”
ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ
“Γιατί ο άνθρωπος είναι κουτός, φαινομενικά κουτός· ή για να το πούμε καλύτερα, δεν είναι καθόλου κουτός, μα είναι τόσο αχάριστος που αδύνατο να βρεις όμοιό του στο σύμπαν. Γι’ αυτό δεν θα παραξενευόμουν καθόλου να δω άξαφνα να ξεφυτρώσει από τα σπλάχνα της ορθολογικής κοινωνίας του μέλλοντος, κανένας τζέντλεμαν με φυσιογνωμία κοινή ή μάλλον σαρκαστική και οπισθοδρομική που θα έλεγε, βάζοντας τα χέρια στη μέση του: «Δε δοκιμάζουμε μια φορά, να δώσουμε μια κλωτσιά στη λογική μόνο και μόνο για να στείλουμε στο διάολο αυτούς τους λογαρίθμους και να μπορούμε να ζήσουμε πάλι σύμφωνα με την κουτή μας θέληση;».
Κι αυτό δε θα ‘ταν τίποτε, το άσκημο θα ΄ταν που θα ‘βρισκε αμέσως οπαδούς: τέτοια είναι η ανθρώπινη φύση. Κι όλα αυτά για μια αιτία τόσο μηδαμινή που δε θα ‘πρεπε ούτε να την αναφέρουμε: ότι δηλαδή σε κάθε εποχή και σε κάθε τόπο, πάντα άρεσε του ανθρώπου να κινείται και να δρα σύμφωνα με τη θέλησή του και όχι όπως του προστάζει η λογική και το συμφέρον του.”
“Κύριοι, συγνώμην, μα ξεχάστηκα κι άρχισα να φιλοσοφώ· τι τα θέτε, έχω σαράντα χρόνια στο υπόγειο! Επιτρέψετέ μου λίγη φαντασία. Βλέπετε: η λογική, κύριοι, είναι εξαίρετο πράγμα, σύμφωνοι, μα η λογική είναι λογική μόνο και ευχαριστεί μόνο το μυαλό του ανθρώπου, ενώ η θέληση είναι όλη η εκδήλωση της ζωής με τη λογική της μαζί και μ’όλες τις σπαζοκεφαλιές της. Και μολονότι η ζωή μας δεν είναι συχνά περίφημη στην εκδήλωσή της αυτή, όπως κι αν έχει, είναι η ζωή και όχι απλώς η εξαγωγή της τετραγωνικής ρίζας. Γιατί, εγώ παραδείγματος χάριν θέλω, φυσικά, να ζήσω για να ικανοποιήσω όλη τη ζωϊκή μου δυναμικότητα και όχι μόνο τη δυναμικότητα της λογικότητας που είναι το εικοστό απάνω κάτω μέρος, όλης της ζωτικότητάς μου. Τι ξέρει η λογική; Η λογική ξέρει μόνο εκείνο που ο χρόνος την έκανε να μάθει· (μπορεί να υπάρχουν μερικά πράγματα που δε θα τα μάθει ίσως ποτέ· δεν είναι παρηγορητικό, μα γιατί να μην το ομολογήσουμε;) ενώ η ανθρώπινη φύση δρα συνολικά με όσες δυνάμεις έχει μέσα της και συνειδητά ή ασυνείδητα ζει ακόμα κι όταν ξεγελιέται.[…] Μα σας το ξαναλέω για εκατοστή φορά, υπάρχει μια περίπτωση, μια μόνη, που ο άνθρωπος μπορεί εξεπίτηδες, συνειδητά, να επιθυμεί κάτι το βλαβερό, το παράλογο, το εξωφρενικό μάλιστα· είναι όταν θέλει να έχει το δικαίωμα να επιθυμεί και το εξωφρενικό ακόμα, και να μην είναι υποχρεωμένος να επιθυμεί, μόνο εκείνο που είναι λογικό.”
ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ
“Είχα μορφωθεί αρρωστιάρικα, όπως όλοι οι άνθρωποι της εποχής μας.’Ηταν σαχλοί και έμοιαζαν όλοι σαν αρνιά από το ίδιο κοπάδι. Μπορεί να ‘μουν ο μόνος στο γραφείο, που πίστευα στα σωστά πώς ήμουν άναντρος και δουλικός, ακριβώς γιατί ήμουν μορφωμένος. Μα δεν το πίστευα μόνο, ήμουν πραγματικά. Ήμουν άναντρος και δουλικός.“
ΜΕΡΟΣ ΤΡΙΤΟ
“Όσο άσκημα και να ‘ναι κανένας στην οικογένειά του -είναι πάντα πατέρας και μητέρα, δεν είναι εχθροί μας, ούτε ξένοι. Ακόμα κι αν σου ‘δειχναν αγάπη μια φορά το χρόνο, ξέρεις ωστόσο πώς βρίσκεσαι σπίτι σου.”
“Ο άνθρωπος αγαπά να μετρά τις πίκρες του, μα δε λογαριάζει τις χαρές του. Μ’ αν τις μετρούσε, θα ‘βλεπε πώς βαραίνουν το ίδιο.”
(Μετάφραση Γ. Σημηριώτη, Εκδόσεις Κοροντζής, σελ.149)
Αναγνώσεις βιβλίων 